De Wzd vervangt de BOPZ (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen), die onvrijwillige zorg en opname in het verpleeghuis de afgelopen 20 jaar regelde. Anders dan de BOPZ geldt de Wet zorg en dwang niet alleen in het verpleeghuis, maar overal waar zorg wordt verleend. Dus ook bij zorg thuis, zorgboerderij én dagbesteding. De kern van de wet is “Nee, tenzij”. Dit betekent dat de wet regelt dat er alleen onvrijwillige zorg toestaat als er echt geen andere oplossing is. Zorgprofessionals moeten een stappenplan te doorlopen dat hen stimuleert om zo veel mogelijk te zoeken naar alternatieve oplossingen. En dat als zij toch onvrijwillige zorg moeten geven, regelmatig geëvalueerd wordt of dit nog nodig is. Zo regelt de wet dat onvrijwillige zorg zorgvuldiger wordt toegepast.
De Wet zorg en dwang in 1 minuut
De 4 belangrijkste kenmerken:
- Nee, tenzij: de wet regelt dat er alleen onvrijwillige zorg wordt ingezet bij mensen met dementie als het echt niet anders kan. Dat wil zeggen, in het geval dat er anders ernstig nadeel is voor de persoon met dementie zelf of anderen in de omgeving.
- Stappenplan: de zorgverantwoordelijke (dat is bijvoorbeeld een wijkverpleegkundige) moet een stappenplan in werking stellen wanneer zij onvrijwillige zorg wil leveren. Het stappenplan regelt dat er naar alternatieve oplossingen gezocht wordt. En dat er alleen onvrijwillige zorg wordt ingezet als het echt niet anders kan. In dat geval dient de zorg die wordt ingezet na 3 maanden en vervolgens na 6 maanden geëvalueerd te worden. Hier moet een deskundige bij worden betrokken, de zogenaamde Wzd-functionaris.
- Wzd-functionaris: de Wzd-functionaris kan een arts zijn, maar ook een GZ-psycholoog. De Wzd-functionaris is vergelijkbaar met de oude BOPZ-arts. Hij/zij beoordeelt het zorgplan en ziet erop toe dat er zo min mogelijk onvrijwillige zorg wordt ingezet. Bij de evaluatie na 6 maanden moet een onafhankelijke functionaris betrokken zijn.
- CVP: de cliëntenvertrouwenspersoon (CVP) is een nieuwe functie binnen de Wzd. De CVP staat de cliënt bij wanneer deze het niet eens is met de geleverde onvrijwillige zorg. De CVP kan ook door een mantelzorger worden ingeschakeld. De CVP is niet in dienst bij de zorgorganisatie en daarmee onafhankelijk. Zie hier het overzicht van de CVP aanbieders per regio.
Meer informatie
- Download de folder van Alzheimer Nederland over de Wet zorg en dwang
- Lees meer over wat de Wet zorg en dwang betekent voor mantelzorgers en mensen met dementie op dementie.nl
- Lees meer informatie op de website dwangindezorg.nl van VWS